Khi trẻ bắt đầu cãi lại, nhiều bậc phụ huynh thường cảm thấy lo lắng và cho rằng con mình đã học được những hành vi xấu, trở nên khó bảo và không nghe lời. Tuy nhiên, thực tế thì hành vi cãi lại của trẻ không phải lúc nào cũng mang ý nghĩa tiêu cực. Đây là một phần trong quá trình phát triển tự nhiên của trẻ và là hiện tượng phổ biến mà cha mẹ không cần phải lo sợ, nhưng cần biết cách ứng xử đúng đắn.

Khi nào trẻ bắt đầu cãi lại?

Trẻ em thường có xu hướng cãi lại khi chúng đạt đến một độ tuổi nhất định. Ban đầu, nhiều bậc phụ huynh sẽ cảm thấy bất ngờ khi đứa trẻ ngoan ngoãn bỗng nhiên có những phản ứng cứng đầu. Điều này khiến cha mẹ lo lắng và cảm thấy khó kiểm soát con. Tuy nhiên, việc trẻ cãi lại là một phần trong sự hình thành và phát triển tính cách của trẻ.

Những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ cãi lại

1. Ảnh hưởng từ cha mẹ
Cha mẹ bận rộn với công việc và đôi khi không nhận ra tầm quan trọng của việc giao tiếp thường xuyên với con cái. Điều này có thể dẫn đến sự thiếu gắn kết trong mối quan hệ gia đình. Khi thiếu sự chú ý và yêu thương từ cha mẹ, trẻ dễ phát triển tính cách độc lập và trở nên dễ cãi lại hơn khi bị ép buộc làm theo ý muốn của người lớn.

2. Phát triển tự lập của trẻ
Ở những độ tuổi nhất định, đặc biệt là khi trẻ từ 2 - 3 tuổi, 6 - 7 tuổi hoặc khi bước vào tuổi dậy thì, trẻ bắt đầu cảm thấy mình có khả năng tự quyết định và dễ dàng phản kháng lại sự chỉ đạo của cha mẹ. Đây là giai đoạn mà trẻ phát triển nhận thức về bản thân và xã hội, dẫn đến những cuộc cãi vã, tranh luận với người lớn.

3. Yếu tố sức khỏe hoặc bệnh tật
Trong một số trường hợp, trẻ có thể cãi lại khi không cảm thấy khỏe hoặc khi bị ảnh hưởng bởi tình trạng sức khỏe. Tuy nhiên, đây chỉ là yếu tố ít gặp và cần phải được xác định rõ ràng.

Làm gì khi con cãi lại?

Khi trẻ bắt đầu cãi lại, cha mẹ cần kiên nhẫn và biết cách phản ứng một cách phù hợp. Dưới đây là một số cách thức giao tiếp mà phụ huynh có thể áp dụng để giảm thiểu hành vi cãi lại ở trẻ:

1. Nói "sự thật"
Thay vì ra lệnh, cha mẹ có thể nói về thực tế để trẻ nhận ra vấn đề. Ví dụ: "Mẹ thấy tóc con rất bẩn" giúp trẻ hiểu rõ vấn đề mà không cảm thấy bị ép buộc.

2. Bày tỏ cảm xúc
Cha mẹ nên chia sẻ cảm xúc của mình về hành vi của trẻ. Chẳng hạn, "Tóc con bẩn và điều đó làm mẹ cảm thấy không thoải mái". Điều này giúp trẻ hiểu được tác động của hành động đến cảm xúc của người khác.

3. Đưa ra ý kiến cá nhân
Cha mẹ có thể chia sẻ suy nghĩ của mình một cách nhẹ nhàng, như "Mẹ nghĩ tóc con sẽ sạch hơn nếu gội". Điều này chỉ là ý kiến và trẻ có quyền lựa chọn, giúp trẻ cảm thấy được tôn trọng.

4. Sử dụng ngôn ngữ đàm phán
Khi cần yêu cầu trẻ làm một việc gì đó, thay vì ép buộc, hãy "thương lượng" với trẻ. Ví dụ: "Con có thể gội đầu bây giờ không, hay con muốn làm gì trước?" Cách tiếp cận này sẽ khiến trẻ cảm thấy mình có quyền tự quyết và giảm thiểu việc cãi lại.

Kết luận

Trẻ cãi lại là một hiện tượng tự nhiên trong quá trình phát triển. Thay vì nổi giận hay dùng biện pháp mạnh, cha mẹ nên lắng nghe, tìm hiểu lý do và giao tiếp với con bằng cách phù hợp. Khi trẻ cảm thấy được tôn trọng và yêu thương, chúng sẽ học cách kiềm chế và ít cãi lại hơn.